Gratyfikacja seksualna to wyjątkowo silna i atrakcyjna emocjonalnie aktywność mózgu, która uruchamia tzw. układ nagrody. Wszystkie pozytywnie odbierane przez człowieka doświadczenia powodują w mózgu wzrost poziomu dopaminy (hormonu przyjemności i nagrody). Dzięki temu otrzymuje on wyraźny sygnał, że dana czynność jest przyjemna i jest warta powtarzania. Tak jest np.: z jedzeniem, piciem, bieganiem, aktem seksualnym, bywa z zakupami czy hazardem.
Seks jest wyjątkowo mocnym bodźcem wywołującym niezwykle duży skok dopaminy, nawet do 200 procent. Można to porównać z reakcją organizmu na podanie morfiny.
Ścieżka pobudzenia jest ta sama niezależnie czy układ nagrody jest pobudzany przez bodźce seksualne czy też przez środki psychoaktywne (morfinę, amfetaminę). Wywołany przez treść pornograficzną dopaminowy efekt jest przedłużony w czasie i prowadzi do utrzymania stymulacji układu nagrody. Kiedy poczucie przyjemności mija, narasta ochota na powtórzenie dostarczenia bodźca wywołującego kolejną taką dopaminową gratyfikację.
Skutkiem jest uruchomienie mechanizmu uzależnienia od określonego bodźca, dostarczającego przyjemność.
Pornografia jako treść czy obraz mające na celu wzbudzić podniecenie u odbiorcy, działa jak naturalny bodziec seksualny lub w swoim wyreżyserowaniu nawet mocniej. Film porno jest produktem mającym osiągać wysoki popyt i podaż. Uzależnianie od tego produktu odbiorcy doskonale temu sprzyja. Nałogowy odbiorca pornografii czuje przymus powtarzania określonych czynności, jak oglądanie filmów pornograficznych.
Eskalacja treści pornograficznych
Z uzależnieniem ściśle związany jest proces eskalacji. Konsumenci pornografii z czasem poszukują coraz bardziej ekstremalnych treści i form. Przypomina to zwiększanie przez uzależnionego dawki substancji narkotycznej
Źródłem takiego mechanizmu jest zjawisko tolerancji, które mózg wykorzystuje wyrównując skok dopaminy. Efekt przyzwyczajenia się do dotychczas oglądanych treści pornograficznych wymusza na osobie uzależnionej konieczność poszukiwania i stymulowania się coraz intensywniejszymi, mocniejszymi, bardziej ekstremalnymi treściami.
Związane jest to ze zmianami w określonym obszarze mózgu, który szybko przyzwyczaja się do znanych bodźców, zmuszając do poszukiwania nowych. Pornografia (również on-line) daje niemal nieskończone możliwości.
Zmiany w strukturze mózgu pod wpływem pornografii
Częste korzystanie z internetowej pornografii może prowadzić nie tylko do uzależnienia, ale także do zmian w obszarze struktury mózgu oraz do zmiany jego funkcjonowania.
Naukowo udowodnione jest, że intensywne bodźce płynące z treści pornograficznych, mogą przyczynić się do dysfunkcji receptorów dopaminowych, co doprowadza do coraz bardziej ekstremalnych zachowań. Celem jest uzyskanie tej samej mocy nagrody.
Ciągła stymulacja układu nagrody bodźcem seksualnym powoduje nieustanne wydzielanie się dopaminy, która jest także regulatorem płatów przedczołowych kory mózgowej, odpowiadającej m.in. za podejmowanie decyzji, przewidywanie konsekwencji, empatię, zaufanie, poczucie winy, koordynację ruchu i motywację do działania.
Na skutek zmian w tym obszarze mogą pojawiać się zachowania impulsywne, zaburzenia koncentracji, pamięci czy utrata zdolności przewidywania niebezpieczeństw.
Ze względu na to, że dziecięcy mózg nie jest w pełni ukształtowany (płaty przedczołowe rozwijają się i dojrzewają do 25. roku życia), przedwczesna ekspozycja na treści silnie go stymulujące, może trwale uszkodzić lub prześledzić jego funkcjonowanie.
Badania fMRI (metoda obrazowego badania aktywności mózgu przy zastosowaniu rezonansu magnetycznego) dowodzą mniejszą ilość istoty szarej (komórek ośrodkowego układu nerwowego) w układzie nagrody (prążkowiu grzbietowym), wykazując powiązanie tego zjawiska z konsumpcją pornografii.
Uczeni wykazali również, że wzrost długości czasu oglądania pornografii wiązał się ze spadkiem ilości połączeń nerwowych między układem nagrody a korą przedczołową, co jest kolejną zmianą w mózgu związaną z uzależnieniem.
Zmiany morfologiczne w płatach czołowych mózgu wpływają również na funkcjonowanie istoty białej, odpowiedzialnej za podejmowanie dojrzałych decyzji.
Konsultacja z seksuologiem w przypadku uzależnienia od pornografii.
Nie każdy masturbujący się przed komputerem jest pornofilikiem.
Konsultacja z seksuologiem jest konieczna w każdym przypadku kiedy:
- Woli się obejrzeć film czy inne treści pornograficzne niż realny seks z partnerem
- Sięga się po treści pornograficzne czy ogląda filmy porno podczas pracy, opieki nad dzieckiem lub innych odpowiedzialnych czynności
- Odczuwa się nieodpartą potrzebę oglądania treści pornograficznych
- Zaczyna się poszukiwać coraz mocniejszych treści pornograficznych
- Nie ma w związku zgodności co do wspólnego oglądania filmów pornograficznych
- Porzuca się ważne czynności i obowiązki na rzecz filmu porno
- Ma się poczucie zdrady z powodu oglądania przez partnera treści pornograficznych
- Ogląda się w tajemnicy treści pornograficzne
- Często / zbyt ( kilka razy w tygodniu, codziennie) często sięga się po treści pornograficzne
- Można uzyskać podniecenie seksualne jedynie dzięki oglądaniu filmów czy treści pornograficznych
- Podnieca wyłącznie pornografia
- Czuje się szok lub dyskomfort po obejrzeniu treści pornograficznych
- Chce się skorzystać z treści pornograficznych, ale ma się wątpliwości kiedy, jak i jakiego rodzaju, żeby było to właściwe
- Chce się uchronić swoje dziecko przed złym wpływem pornografii
